Antika Mobilyalar

Antika Halılar Değerleri İle Şaşırtıyor

Ülkemizde antika trafiğinin en yoğun yaşandığı alanların başında halılar gelmektedir. Başta Türkiye’nin birçok bölgesinde üretilen antika halılar olmak üzere İran halıları da ülkemizde çok ciddi alıcılar bulabilmektedir. Her antika konusunda olduğu gibi eski olan her şey antika olarak görülmemesi gerektiği halılar içinde geçerlidir. Eski halıların antika sınıfında ve değerli olarak sayılabilmesi için yaşından ziyade başka özelliklerinin de dikkatli bir şekilde incelenmesi gerekmektedir. Bu yazımızda antika halılar hakkında sizlere faydalı olacağına inandığımız bilgileri paylaştık.

Antika Halıların Değerini Etkileyen Etkenler

• Halının yöresi (Özellikle Türkiye’de üretilen halıların yöreleri çok etkili olmaktadır)
• Halının yaşı
• Nadirlik durumu (Özellikle desenlerinde kullanılan çizgiler)
• Halının desen ve rengi
• Halının ölçüleri (Halı ne kadar büyük olursa o kadar değerli olur kanısı yanlıştır. Aksine küçük antika halılar daha çabuk alıcı bulabildiği için büyük halılar ile orantılandığında daha yüksek fiyatlı olabilmektedir)
• Kondüsyonu (Halının durumu ve varsa geçirmiş olduğu restorasyonlar)

Belirttiğimiz bu altı faktör üzerinden antika halıların değeri belirlenmektedir.

Antika Halıların Yaşının Değerine Etkisi

Antika olması için haliylen yaşlı olması gerektiği için ilk olarak halılarda yaş faktörü önemli bir konu olmaktadır. Özellikle 1900 ‘lü yıllar öncesi antika halılar maddi olarak çok yüksek fiyatlar ile alıcı bulabilmektedir. Antika halıların yaşını belirlemede en önemli yöntemlerin başında halının imalatı sırasında arkasında bir yere yaşının eklenmiş olmasıdır. Bu tür tarih ekli halılar hem orjinallik hem de doğru yaş tespiti sağladığından dolayı maddi değerinde artmak olmaktadır.

                “Antika halıların yaşının bulunduğu bölümü okurken bu konuda tecrübeli olmak gerekmektedir. Çünkü bazı antika halılarda tarih soldan sağa değil, sağdan sola şeklinde yazıldığı için doğru okumak gerekir. Bu tür faktörler dikkat edilmediği takdirde halılarının yaşının okumasında 10-15 yaş değişebilmektedir”

Antika Halılarda Kullanılan Malzeme ve Boyaların Değerine Etkisi

Antika halıların genelde hangi yöreye ait olduğunu anlamak için kullanılan malzemelerde değerlendirilmektedir. Kullanılan malzemeler arasında,

• Yün
• Pamuk
• Tiftik
• İpek ve Suni ipek

Kullanılan malzemelerde antika tarihini anlamak için bir örnek vermek gerekirse;

                “1900 öncesi meşhur Isparta halılarından kullanılan pamuk ithal pamuk olduğu için tarihini belirlemek daha kolay oluyor. 1900 sonrası ısparta halılarında yerli pamuk tercih edilmeye başlanmıştır”

Kullanılan malzeme kadar boyalarda hem tarih hem de yöre belirleme de etkili olmaktadır. Eski halıların değerli olabilmesi için kesinlikle kök boya kullanılarak yapılmış olması gerekmektedir. Kök boya uygulaması günümüzdeki gibi gelişmiş sistemlerle yapılmadığından dokuma sırasında ton farklılıkları görülebilmektedir. Eski halılarda kullanılan kök boya tekniği zamanla solmak yerine daha canlı bir hava kazandırmasından dolayı kesinlikle antika halılarda kök boya kullanılmış olması gerekmektedir. Özellikli 1900’lü yılların başında sanayi gelişiminden dolayı artık halılarda kimyasal boyalar tercih edilmeye başlandığı için bu tarihten sonra ki halılarda maddi değer kaybı ortaya çıkmaktadır.

Antika Halılarda Kullanılan Renkler

Eski halı dokumacıları genelde bulundukları yörenin bitki örtüsüne yakın şekilde renkler kullanmaktadır ve bu kullanım da halının yöresinin belirleme de etkili olabilmektedir. Konya bölgesinde civit mavisi tercih edilirken Yahyalı bölgesinde kahverengi tonları tercih edilmektedir. Kullanılan renkler aynı zamanda halıların yaşının belirlenmesinde etkili bir rol oynamaktadır. Örnek vermek gerekirse kula halısı olarak bilinen antika halılarda 1800’lü yıllarda sarı renk tercih edilirken 1900’lü yıllarda mavinin tonları daha çok tercih edilmektedir.

Antika Halılarda Dokuma Tekniğinin Değerine Etkisi

Eski halılarda dokuma teknikleri genel olarak aynıdır. Fakat bazı yörelerde ufak tefek farklılıklar olabilmektedir. Bu tür dokuma farklılıkları genelde atkı atma sırasında uygulanan farklı yöntemlerden dolayı oluşmaktadır. Dokuma tekniğinde yörelere göre oluşan farklar arasında;

• Kenar örgüsünde kullanılan yapı
• Kilimlik genişliğindeki ölçü farkları
• Saçak örgüsü

Antika Halıların Ölçülerinin Değerine Etkisi

Eski halılarda kullanılan ölçülerde genelde yöreleri hakkında bilgi verebilmektedir. Genelde büyük boyutlu halılar Selçuklu dönem halılarında çok sık görülmektedir. Göçebe yaşam dönemlerinde ise daha küçük halı ve kilimler tercih edilmektedir.

Antika Halıların Nadirliği

Eski halılarda antika sınıfı belirlerken unutulmaması gereken konuların başında el dokuması olmasından dolayı tek olmasıdır. Yani sanayi dönemi halılarında gibi otomatik makineler ile aynı halılardan üretilmesi dışında sadece bir tane üretilmiş olması etkili bir faktör olmaktadır. Aynı şekilde bazı yörelerin halıları da çok nadir görülebilmektedir. Bu nadirliğe etkiler arasında o dönemde yaşanan savaşlar ve doğal afetler etkili olmaktadır.

                “Ülkemizde çok nadir görülen Gördes halıları değerli antikalar arasında olmaktadır. Çünkü o dönemde Gördes’in Yunanlılar tarafından yakılmasından dolayı birçok eser yok olmuştur”

Antika Halıların Mevcut Durumu

Eski halılarda mutlaka yaşlanmanın etkisi ile yıpranmalar olmaktadır. Özellikle saçak kısmında bu tür yıpranmalar çok net görülebilmektedir. Yaşın etkisinden dolayı eski halılarda tam anlamı ile mükemmel bir durum bulmak çok zordur. Eski halıların tamir görmüş olması muhtemel bir durum olmasından dolayı değeri çok ciddi etki yapmamaktadır. Tabi bu halı tamirinin başarılı bir şekilde yapılmış olması gerekmektedir.